Biologische Voeding 101: Definitie, Praktijken, Certificeringen en Voordelen
Updated: Mar 4, 2022
Als je nog steeds niet zeker weet waarom dure biologische appels beter zijn dan goedkope gewone appels, ben je niet de enige. Gelukkig is biologisch geen filosofie of levensstijl - het is een reeks normen en praktijken elk met hun eigen voor- en nadelen.
Vandaag beantwoord ik al je vragen over biologische voeding. Wat maakt iets eigenlijk biologisch bijvoorbeeld? Hoe weet je zeker dat het product echt biologisch is? En tot slot: zijn biologische producten eigenlijk gezonder en milieuvriendelijker dan gewone? Blijf lezen om erachter te komen.
Definitie
Het woord biologisch kan bij mensen een breed scala aan associaties oproepen -
gezond, duur, natuurlijk, milieuvriendelijk, enzovoort. Houd er rekening mee dat het woord zelf alleen beschrijft hoe het product is geproduceerd. Of een product biologisch is of niet, wordt bepaald door de manier waarop landbouwproducten worden verbouwd en verwerkt. Het kan worden toegepast op fruit, groenten, granen en dierlijke producten zoals vis, zuivelproducten, gevogelte of vlees.
Biologische producenten passen landbouwpraktijken toe die de bodem- en waterkwaliteit verbeteren, de biodiversiteit ondersteunen, vervuiling minimaliseren en zorgen voor veilige leefgebieden voor vee. Biologische landbouw kan ook worden bepaald door de praktijken die het niet toestaat. Het verbiedt het gebruik van de meeste chemicaliën, synthetische meststoffen, pesticiden, hormonen, antibiotica, bestraling of genetisch gemodificeerde organismen (GMO). Al die materialen zijn ontworpen om de landbouw efficiënter en kosteneffectiever te maken, maar na verloop van tijd hopen ze zich op in de bodem, boerderijdieren, planten en uiteindelijk ons lichaam.
Biologische praktijken
Terwijl conventionele landbouw chemicaliën gebruikt om eventuele problemen op te lossen, is biologische landbouw meer gericht op preventie door alleen natuurlijke materialen en praktijken te gebruiken.
Zo zijn planten die op hoogwaardige grond worden geteeld beter bestand tegen insecten en ziekten. Daarom verbeteren biologische boeren de bodemkwaliteit door compost of mest toe te voegen. Ze beoefenen ook vruchtwisseling om erosie te voorkomen en de biodiversiteit te vergroten.
Biologische veehouderij past onderscheidende praktijken toe om het welzijn van de dieren te waarborgen. Dat omvat onder meer dieren toegang geven tot buitenruimtes, frisse lucht, schoon drinkwater, zonlicht en gecertificeerd biologisch voer. Onnodig te zeggen dat de goedkoopste eieren, zuivelproducten en vlees vaak afkomstig zijn van dieren die misschien nog nooit zonlicht hebben gezien en die zijn behandeld met antibiotica om ze in leven te houden.
Organische certificeringen
Als je twijfelt of een product biologisch is of niet, is dat waarschijnlijk niet zo. Zoals ik al zei, biologisch is niet alleen een bijvoeglijk naamwoord of een kwaliteit van een product, maar een lange lijst van eisen waaraan boeren moeten voldoen.
In Nederland (en de EU) wordt het biologische certificeringsprogramma beheerd door SKAL. Dus als je een echt biologisch product wilt kopen, kies dan voor producten met het biologische keurmerk van SKAL. Dit is het welbekende groene logo met hierop sterretjes in de vorm van een blaadje. Het logo mag alleen gebruikt worden voor biologische producten die minimaal 95% biologische ingrediënten bevatten.
Gezondheidsvoordelen
Het lijdt nauwelijks twijfel dat biologische producten beter zijn voor het milieu en voor landbouwdieren. Maar zijn biologische producten eigenlijk gezonder dan niet-biologische? Dat is een ingewikkelder vraag.
Residuen van bestrijdingsmiddelen
Het grootste en meest voor de hand liggende voordeel van biologische producten ten opzichte van niet-biologische producten is een veel lager gehalte aan residuen van bestrijdingsmiddelen. Hoewel de hoeveelheid residuen van bestrijdingsmiddelen in conventioneel geteelde producten onder een gevaarlijk niveau ligt, blijft het langetermijneffect van pesticiden op de menselijke gezondheid onduidelijk. Aangezien het residu zich gedurende tientallen jaren in ons lichaam ophoopt, kan dit enkele gezondheidscomplicaties met zich meebrengen. Tegelijkertijd is er geen definitieve conclusie over de veiligheid van natuurlijke pesticiden die zijn toegestaan in de biologische landbouw.
Eén ding is duidelijk: je moet je fruit en groenten altijd wassen voordat je ze eet. Op die manier kun je voorkomen dat er resterende chemicaliën op het oppervlak van de producten worden gebruikt. Bij sommige soorten fruit en groenten kan het verwijderen van de buitenste bladeren of schil ook gunstig zijn, hoewel het de voedingswaarde van het product kan verminderen.
Antioxidanten
Onderzoek heeft aangetoond dat biologisch voedsel een hoger gehalte aan antioxidanten bevat dan conventioneel voedsel. De lijst bevat, maar is niet beperkt tot, vitamine C, zink en ijzer, die hart- en vaatziekten, veroudering en bepaalde soorten kanker voorkomen.
Studies hebben aangetoond dat veel biologische producten 60% meer antioxidanten bevatten dan hun niet-biologische tegenhangers. Dat kan worden verklaard door het feit dat biologische planten bij afwezigheid van chemicaliën en pesticiden meer beschermende verbindingen moeten produceren om zichzelf tegen verschillende ziekten te beschermen.
Het is ook belangrijk op te merken dat zelfs biologische producten na verloop van tijd oxideren. Dus als je biologische producten koopt, zorg er dan voor dat je deze vers eet. Op die manier weet je zeker dat je alle voordelen krijgt. Een van de redenen waarom veel mensen geloven dat biologische producten beter smaken, is dat ze meestal worden verbouwd op kleinere boerderijen die alleen lokaal worden verkocht. Dat zorgt ervoor dat de producten die je koopt niet te lang onderweg zijn en zo vers mogelijk zijn.
Omega-3 vetzuren
Biologische zuivelproducten, vlees en eieren bevatten mogelijk hogere niveaus van omega-3-vetzuren en minder verzadigde vetten dan conventionele producten. Dat kan worden verklaard door betere leefomstandigheden en voer voor biologisch vee. Omega-3-vetzuren zijn een gezond onverzadigd vet dat je geestelijke gezondheid kan verbeteren en hartaandoeningen kan voorkomen. Door over te schakelen op biologische producten met een hoger gehalte aan omega-3-vetzuren, kunt je je inname van gezonde onverzadigde vetten verhogen zonder meer calorieën en verzadigd vet te consumeren. Er zijn echter ook enkele nadelen - onderzoek toont aan dat biologische melk mogelijk minder selenium en jodium bevat dan niet-biologische melk.
